Kapitan Ignacy Nowak - Kruszwiczanin zamordowany przez NKWD w kwietniu 1940 • Kruszwica.net

Mija 84 rocznica zbrodni katyńskiej. Do znanej od ponad 34 lat listy ofiar zbrodni katyńskiej stosunkowo niedawno dołączono tzw. katyńską listę ukraińską z 3435 ofiarami zamordowanymi na terenie Ukrainy i pogrzebanymi pod kijowską wsią Bykownia. Wśród ciągle niepoliczonych do końca ofiar tej ohydnej zbrodni został zidentyfikowany rodowity kruszwiczanin kpt. Wojska Polskiego Ignacy Nowak Powstaniec Wielkopolski, oficer inowrocławskiego „Pułku dzieci Kujaw” 59 PP, 70 PP, od 1927 roku pełnił służbę w 17 baon-e KOP, a od 1932 w PKU w Rawie Ruskiej, Uczestnik Kampanii wrześniowej.
27 lipca 1891 roku w rodzinie Michała Nowaka i Józefy z Winnickich w Kruszwicy przyszedł na świat syn, któremu rodzice na chrzcie w kruszwickiej Kolegiacie nadali imię Ignacy. W Kruszwicy skończył szkołę powszechną w roku 1905. Przypadało to na okres wzmożonej germanizacji polskiej młodzieży(m.in nauka religii w języku niemieckim) czego wynikiem był strajk szkolny w wielu szkołach w tym również kruszwickiej uczących polskie dzieci. Po ukończeniu szkoły 14 letni Ignacy podejmuje pracę w Cukrowni Kruszwica, w której pracuje do 1913 roku, kiedy to zostaje wcielony do odbycia służby wojskowej w wojsku niemieckim. Tam zastaje go I Wojna Światowa, w której nabywa wojennego doświadczenia. Walczy na frontach rosyjskim i francuskim. W czasie walk zostaje wielokrotnie ranny i dosługuje się w tym wojennym czasie stopnia sierżanta. Po klęsce Niemiec i podpisaniu kapitulacji w dniu 11 listopada 1918 roku wraca do rodzinnej Kruszwicy, gdzie natychmiast przystępuje do „pracy jako doświadczony frontowiec” w Radzie Ludowej, która była „przykrywką” do prowadzenia działań konspiracyjnych w celu odzyskania niepodległości. Po tym jak Kruszwica 3 stycznia 1919 r przystępuje do Powstania Wielkopolskiego jest jednym z dowódców oddziału kruszwickiego, uczestniczy w walkach o Inowrocław. Po zdobyciu miasta obejmuje dowództwo 9 kompani Batalionu Nadgoplańskiego, który wchodzi w skład 1 Pułku Grenadierów Kujawskich w Inowrocławiu, który przemianowany został najpierw na 1 Pułk Strzelców Wielkopolskich, by ostatecznie otrzymać nazwę 59 Pułku Piechoty Wielkopolskiej. Z 59 PP Ignacy Nowak przeszedł cały okres tzw. frontu północnego powstania od utrzymywania zdobytych pozycji do wypełnienia postanowień Traktatu Wersalskiego w marcu 1920 roku. Tymczasem nad Polską zaczynają się gromadzić czarne chmury 59 PP uczestniczy w kwietniu 1920 w walkach na Ukrainie (marsz na Kijów) odnosząc sukcesy. Po czym pod nawałą bolszewików cofa się pod Warszawę, gdzie w Bitwie Warszawskiej gromi barbarzyńców. Nasz Bohater za odwagę w obliczu wroga został odznaczony srebrnym krzyżem orderu Virtuti Militari oraz Krzyżem Walecznych. Po zakończeniu wojny uzupełniał wykształcenie w Szkole Młodszych Oficerów Piechoty przy Szkole Podchorążych Piechoty. Awansował w 1922 r. do stopnia porucznika, a w 1927 r. awansował do stopnia kapitana i z Inowrocławia został przeniesiony do 17 baonu KOP w Dawigródku na Polesiu. Od 1930 r. służył w 70 PP. W 1932 r. przeniesiony do PKU w Rawie Ruskiej, gdzie pełnił służbę do wybuchu II wojny. Początek wojny dla Kpt Ignacego Nowaka urzędującego w komendzie uzupełnień to gorący okres. To na kresach miały być formowane jednostki dla drugiego rzutu mobilizacyjnego WP. Niestety plany te pokrzyżowała sowiecka agresja w dniu 17 września. Kapitan zdołał początkowo uniknąć niewoli jednak nie na długo. W październiku 1939 został aresztowany przez NKWD i umieszczony został w Lwowskim więzieniu na Zamarstynowie. 5 marca 1940 został przesądzony los kilkudziesięciu tysięcy polskich oficerów więzionych przez ówczesne władze radzieckie. W dniu tym tzw. politbiuro na czele ze Stalinem podjęło zbrodniczą decyzje o skazaniu Ich na karę śmierci. Ignacy Nowak wraz z innymi oficerami z terenu Ukrainy został zamordowany przez strzał w tył głowy w więziennej piwnicy przez oprawców z NKWD i pogrzebany w lesie w pod kijowskiej Bykowni. Z racji tego ze w tym miejscu grzebano już stalinowskie ofiary w czasach tzw. Wielkiej Czystki (1937- 38) przez długie lata polscy oficerowie nie byli wiązani z tym miejscem. Przełom nastąpił w 2002 roku, kiedy to oficjalnie polskie władze otrzymały tzw. ukraińską Listę Katyńską z 3435 ofiarami, wśród których znalazł się Kruszwiczanin kpt. Ignacy Nowak.

W 2012 roku oficjalnie otwarto polski cmentarz wojenny ofiar w Bykowni. Poświecono dzwon i tablice z nazwiskami wszystkich polskich ofiar, na której znajduje się również nazwisko kpt. Ignacego Nowaka.